Bakla
İnsan beslenmesinde önemli bir yeri olan bakla, özellikle içerdiği bitkisel proteinin zenginliği dolayısıyla rakipsizdir. Taze bakla, taze iç bakla ve bunların konserveleri, enginarla karışık yemekleri ve özellikle kış aylarında pişirilen ve fava adı verilen bakla ezmesi yapılarak değişik şekillerde tüketilmektedir (Akçin 1988). Bakla tohumları, %25?35 arasında değişen yüksek protein oranları ile insan ve hayvan beslenmesinde önemli bir protein kaynağıdır (Nachi ve Guen 1996).
Türkiye?nin 2002 yılındaki bakla ekilişi 18 000 ha, üretimi 32 000 ton ve verimi de 177.8 kg/da?dır (Anonim 2004a). Baklada tane veriminin düşük olmasının bazı sebepleri vardır. Çeşit sorunu olduğu için, üreticiler tohumluğunu genellikle kendi yerel populasyonundan temin etmektedir. Çiftçinin ekim sırasında kullandığı tohumluk miktarı azdır. Mevcut populasyonlar orabanşa hassastır. Orobanşa karşı herhangi bir mücadele yapılmadığı için verim düşmekte; zararın çok yoğun olduğu yerlerde çiftçiler bakla ekiminden vazgeçmektedirler. Ayrıca ekim ve hasatta mekanizasyon sorunu bulunmaktadır.
Bakla ülkemizde üzerinde çok yoğun olarak çalışılmayan bir yemeklik tane baklagil türüdür. Türkiye?de tamamı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından tescil ettirilmiş üç bakla çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitler sırasıyla Eresen-87, Filiz-99 ve Kıtık-2003 çeşitleridir (Anonim 2004b).
Bakla baklagillerden, kazık köklü, yıllık bir bitkidir. Kökleri 110 cm derinliğe kadar iner. Yan kökleri kuvvetli bir şekilde etrafa yayılır ve üzerlerinde yumrular meydana gelir. Tüysüz olan sapı bir metre kadar yükselebilir. Sap üzerinde sarmalı durumda yaprakları vardır. Çiçekleri yaprak koltuklarından çıkar. Çiçeklerin kendine has ve hoş bir kokusu vardır. Meyvesi, tohum araları bölmeli ve dolgun bir kapçıktır. Kapçık taze iken yeşil, olgunlaşınca esmerleşir ve sertleşir. Bakla, baklagillerdeki tüm sebzeler gibi bedenin kansere yakalanma rizikosunu azaltır.
Baklanın taze yapraklarından salatası, çekirdeklerinden ise yemeği yapılır.
Baklagillere adını veren bu sebze, zengin bitkisel protein ve karbonhidrat içeriyor. Ayrıca demir ve kalsiyum mineralleri açısından çok zengin olan baklada A, C, B ve B2 vitaminleri de bulunur.
çekirdeklerinden yemek, taze yapraklarından da salata yapılan baklanın sakız baklası, sultani bakla, bayrampaşa baklası gibi çeşitleri vardır ve Türkiye’nin hemen hemen her yerinde yetişir.
Bakla, insan sağlığına için Faydaları nelerdir:
- Bedenin kötü kolesterol düzeyini düşürür.
- Bakla içerdiği insülinle kan şekerini düzene sokar.
- İçerdiği yüksek orandaki lifle kabızlık çekenlere iyi gelir.
- Bakla ayrıca, hemoroid ve diğer kalınbağırsak sorunlarında da sağlığa yararlı etkiler sağlar.
- Tohumlarından yapılan lapa yaralı deri hastalıklarında kullanılıyor.
- Bakla hazmı kolaylaştırır. İdrar yollarını temizler
- Böbreklere oldukça yararlıdır: Böbrek ağrılarını hafifletir, böbrek kumlarının ve taşlarının dökülmesine yardımcı olur.
- Göğüs hastalıkları ve öksürüğe iyi gelir. Tanelerinde bol miktarda azot ve nişasta bulunur.
- Lumbago, romatizma, siyatik ve dolama şikâyetlerini giderir.
İç Baklalı Enginar
Malzemeler:
- 7 adet enginar, soyulmuş ve temizlenmiş
- Yarım kg iç bakla, yıkanmış ve kabukları soyulmuş
- 10?12 arpacık soğan, soyulmuş ve yıkanmış
- 2 ince havuç, yıkanmış, soyulmuş ve verev doğranmış
- 2?3 yemek kaşığı “MTG zeytinyağı”
- 2 limonun suyu
- 2,5?3 su bardağı kaynamış su
- 1 tatlı kaşığı tuz
- Yarım demet dereotu
İç Baklalı Enginarın Hazırlanması:
Arpacık soğanları, havucu ve zeytinyağını bir tencereye alıp hafifçe kavurun.
Baklaları ekleyip 1-2 defa çevirin. Limon suyunu ve kaynamış suyu ekleyin. Enginarları ilave edin. Tencerenin ağzını hava almaması için folyo ile kapatıp orta hararetli ateşte enginar ve baklalar yumuşayana kadar (ikisi aynı anda pişiyor) pişirin.Yalnız bakla enginardan daha gec pişebilir.Bu yüzden baklayı tencereye daga sonra koymanızı öneriyorum.
Pişince tuzunu ilave edin. Tamamen soğuyunca enginarları servis tabağına alın. İçlerini bakla ile doldurup dereotu ile süsleyerek servis yapın.
Kaynak:
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2006, 12 (2) 166?174 sayılı Erkut PEKŞEN Cengiz ARTIK ın Bazı Yöresel Bakla (Vicia faba L.) Populasyonlarının Bitkisel Özellikleri ve Tane Verimlerinin Belirlenmesi konulu makalesi
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bakla
httpvakitbuldukca.blogspot.com201004
- Genel
- Yorumlar(0)