TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

Mutfaklarda kullanılan önemli cihazlardan birisi de et kıyma makineleridir. Türk mutfağında bulunan birçok yemeğin kıyma ile yapıldığı düşünülerek bu makinelerin sürekli faal ve bakımlı bulundurulması gerekir. Et kıyma makineleri genel olarak 4′e ayrılırlar.

Spesiyal Tip Et Kıyma Makineleri:

Bu tip et kıyma makineleri yüksek kapasiteli olduklarından büyük mutfaklarda kullanılırlar. 12.22.32 ve 42 numara olmak üzere 4 değişik modeli mevcuttur.

Motor ve gövde akuple olup görünümü silindir şeklindedir. Gövde bazı modellerde paslanmaz çelik, bazılarında ise alüminyumdur. Yağ seviyesi göstergesi şeffaf olup, kovan krom dökümden yapılmıştır. Bu tip makinelerde sessiz çalışması için dişli kutusunda helisel tip dişli kullanılmıştır. Aşağıda örnek olarak alınmış olan 32 numaralı et kıyma makinesinin teknik özellikleri görülmektedir.

· Yuvarlak ve Düz tepsili

· Sağ sol şalterli

· Motor ve gövde akuple.

· Motor gücü 4 hp.3 kw.220-380 volt,50 hz. trifaze

· Kapasitesi 600kg./saat

· Devri 140 d/kd.

Standart Tip Et Kıyma Makineleri:

Bu tip et kıyma makineleri birlik mutfaklarında en çok imal edilmişlerdir. Kullanımı ve bakımı basittir. Reduktorlü olarak imal edilmişlerdir. Bu tip makinelerde hareket motora bağlı redaktörden kavrama vasıtasıyla alınır. Motor ve redaktör birleşik olup, makine redaktöre kavrama vasıtasıyla bağlıdır. 22.32.42 numara olmak üzere 3 değişik modeli mevcuttur. Aşağıda örnek olarak alınmış olan 42 numaralı et kıyma makinesinin şekli ve teknik özellikleri görülmektedir

Motor ve gövde akuple

Motor gücü 4hp.3kw.220?380 volt, 50 hz. trifaze.

Kapasitesi 600 kg/saat.

Devri 140 d/kd

Dolaplı Tip Et Kıyma Makineleri:

Kullanımı ve bakımı gayet kolay olup diğer modellerden farkı olarak V kayışlı ve zincirli olarak üretilmişlerdir. Makine V kayışı vasıtasıyla ağaç dolabın alt bölümüne monte edilmiş olan elektrik motoruna bağlanmıştır. Motora kumanda eden şalter dolabın yan tarafına mevcuttur. Sürgülü kapak açıldığında motor meydana çıkar. Çekmeceye ise et kıyma makinesinin yedek bıçakları, aynaları, V kayışı ve diğer yedek parçalar konulur. Dolaplı tip et kıyma makinelerinin 22,32,ve 42 numara olmak üzere 3 değişik modeli mevcuttur. Aşağıda örnek olarak alınmış olan 32 dolaplı tip et kıyma makinesinin şekli ve teknik özellikler görülmektedir.

V kayışlı ve zincirli

Motor gücü 2 hp.1.5 kd. 220-380 volt, 50 hz. trifaze

Kapasitesi 200 kg./ saat

Devri 140 d/kd.

Kollu Tip Et Kıyma Makinesi:

Kol gücüyle çalıştıkları zaman kapasiteleri düşük fakat kullanımı ve bakımı gayet kolaydır.

İşletilmesi :

• Makine sorumlusu tarafından kullanılır.
• Makineyi voltaj ayarsızlıklarından korumak için termik şartel kullanılmalı dır.
• Çalışırken sallantıyı önlemek için makine çalışacağı uygun zemine vida ile iyice temin edilmelidir.
• Etler, kemikten ayrılırken çok dikkat edilmeli küçük kemik parçalarının et ile birlikte makineye gitmesi engellenmelidir.
• Etler küçük parçalara ayrılmalı, etlerin üzerinde olabilecek sınırlar temizlenmelidir.
• Makine çalıştırılmadan önce yağı kontrol edilmelidir.
• Makine ilk defa işletilmeye alındığında ayna ve bıçağını sökerek, helezon milini saat ibresi yönünde dönüp dönmediği kontrol edilmelidir.
• Makine şarteli açılarak, makine çalıştırılır.
• Hazırlanan etler azar azar makineye verilir.
• Kollu et kıyma makinelerinin kolları aşırı zorlanmamalıdır.
• İş bitiminde şartel kapatılarak makinenin temizliği yapılır.

Sökülmesi:

Makinelerin çeşitli tipleri olduğundan söküşleri de farklıdır.

• A ile gösterilen tepsiyi çıkartmak için 1,2,3, ve 4 numaralı somunlar sökülür.
• B ile gösterilen dirseği çıkartmak için 5 numaralı cıvatayı söküp, dirsek ok yönüne çekilir.
• O ile gösterilen kovanı sökmek için 6,7,8,9,10 ve 11 numaralı cıvatalar sökülerek parça gövdeden ayrılır.
• 12 ve 13 numaralı cıvatalar sökülerek muhafaza sacı gövdeden yukarıya doğru çekilerek ayrılır.
• Elektrik motorunu dişli kutusundan ayırmak için 14.15.16.17 numaralı cıvatalar sokulur. Dişli kutusundan yağ akıtıyorsa conta değiştirilir. Bu aşamada motor mili üzerindeki rulman, keçe ve fiber dişli de yerinden çıkartılabilir.
• Dişli kutusunu açmak için E 18,19, 20, 21, 22 ve 23 numaralı saplamalar sökülür.

Bakımı:

• Et kıyma makinesinin aynası, bıçakları ve gövdesi et kıyıldıktan sonra deterjanlı su ile iyice yıkanır.
• Yıkanan parçalar ve gövde kurulandıktan sonra tuzlanır ya da dezenfektan uygulanır. Bıçak, ayna veya helezon ayrı bir naylon torba içinde, makine yanında bulundurulur.
• Şartel bakalit olduğundan fazla baskı yapılmaz. Elektrik sistemi darbelere karşı korunur.
• Makine kullanılmadığı zaman tel ve kapağın vida yuvaları yağlanır.
• Makinenin oynak parçaları ve kapağın vida yuvaları yağlanır.
• Körelmiş bıçaklar bilenir.
• Dişli kutusunda 90 numara motor yağı kullanılır. Yağ şekli 3-22′de görülen 24 numaralı tapa açılarak doldurulur. Yağ seviyesi 26 numarada gösterilen şeffaf göstergenin yarısı olacaktır. (Takriben 1lt.) Yağ değişimi 6 ayda bir yapılır. Yağ değişiminde 25 numaralı taba açılarak eski yağ boşaltılır.
• İş bitiminde temizleme için helezon söküldüğünde, helezonun motor ta-rafında kalan (yataklanan) ucu ince makine yağı ile yağlanır.
• Voltaj düşümlerinde makine hemen kapatılır.

Muhtemel Arızalar ve Giderilmesi:

Et Kıyma Makinesi Çalışmıyor ise;

• Motor yanmıştır. Ohm metre ile ölçülür, motor yandı ise sökülerek yeniden sarılır.
• Motor sargılarında kopukluk vardır. Sökülerek kopukluk giderilir.
• Sigorta atmıştır, kontrol edilir.
• Elektrik bağlantı kablolarında kopukluk vardır. Kontrol edilerek kopukluk onarılır.

Et Kıymıyor ise;

• Gövde içinde büyük parça halinde fazla miktarda et, yağ parçası veya sinir vardır, temizlenir.
• Bıçaklar körelmiştir, bilenir.
• Bıçaklar ters takılmıştır, kontrol edilerek doğru takılır.

Redaktörden aşırı ses geliyorsa:

• Dişliler deforme olmuştur, redaktör sökülerek kontrol edilir, gerekiyorsa bozuk dişli gösterilir.

· Rulmanlardan birisi bozulmuştur, sökülerek kontrol edilir, gerekiyorsa yağlanır veya değiştirilir.

Uygulamada Görülen Yaygın Hatalar:

· Et kıyarken makine ağzına et elle itilmektedir. Bu da kazalara neden olmaktadır.

· Makineye etle birlikte küçük kemik parçaları atıldığından helezon veya aynada kırılmalar olmakta,

· Makine şarteline aşırı baskı uygulanmaktadır.

· Kollu et kıyma makineleri çalıştırılırken kol fazla zorlanmaktadır.

· Bıçak ve aynalar, rutubetli bırakılarak paslanmalar neden olmaktadır.