TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

Gıda teknolojisi alanı, tarım ve hayvancılığa dayalı hammaddeleri modern teknolojileri uygulayarak

 işleyen ve güvenli gıda üretimini sağlamak için duyusal, fiziksel,kimyasal ve mikrobiyolojik yönden

 gıda kontrol hizmetlerini gerçekleştirerek tüketime  uygun gıda maddeleri üreten ve insan beslenmesine

 sunan bir teknoloji dalıdır.Ülkemizin Avrupa Birliği uyum çalışmaları kapsamında ele alınan en önemli

sektörlerden birisi de gıda sektörüdür. Son yıllarda dünyada gıda sektöründe izlenen modernizasyon,

 yeni teknolojik buluşlar, yeni gıda formülleri, ürünlerin çeşit yönünden giderek artması, tüketici damak

zevkinin ve sosyal yaşantının değişmesi, ambalajlamada tüketicinin giderek aradığı üstün ?albeni? niteliğinin ya da ?arz? biçiminin önem kazanması, gramajda çeşitlenme ihtiyacının doğması gibi faktörler, gıda endüstrisinde ilkel yöntemlerin terk edilmesini, çağdaş teknolojiye ağırlık verilmesini gerektirmektedir.

Gıda sektöründe üretim kalitesinin artırılması iyi bir teknolojiye, ambalajlama,

uygun muhafaza, dağıtım ve depolama sistemine bağlıdır.

Tarımda yaşanan gelişmeler, gıda sektörüne de yansımış, bitkisel ve hayvansal

gıdaların üretimini artırmıştır. Süt, et, yumurta, hububatlar, sebze ?meyveler, çay, yağlı

tohumlar, deniz ürünleri ve işleme tesisleri yurt geneline yaygınlaşmıştır. Buna bağlı olarak

da işlenmiş gıda ürünlerinin ihracatının gıda sektörünün gelişmesine büyük katkıları olmuş,

gıda ürünlerimizin dış satımından sağlanan döviz girdileri bugün hiç küçümsenmeyecek

boyutlara ulaşmıştır.

Türkiye?de gıda sanayinin dış gelişmelere paralel olarak gelişmesi, kaliteli üretimin

artması ve dış pazarda rekabet etmesi çok hızlı olan bilimsel ve teknik gelişmelerin yakından

izlenmesine, uygun teknoloji transferine, çeşitli ve kaliteli ürünlerin üretimine bağlıdır.

Ayrıca ülkemizdeki gıda sektörlerinin problemlerini çözmek ve dünya ölçeğinde hak

edilen yere gelmek için gıda sektöründe yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaçla

27.05.2004 yılında 5179 sayılı ?Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun

Hükmünde Kararname? yürürlüğe girmiştir. Gıda sektöründe ISO (Uluslararası Standart

Organizasyonu) ve HACCP (Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları) gibi kalite

sistemleri uygulanmaktadır. Sektörle ilgili ?Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği?, ?Gıda Üretim

ve Satış Yerleri Hakkındaki Yönetmelik?, AB Gıda Mevzuatı gibi ulusal ve uluslararası

yasalar, tebliğler ve yönetmelikler vardır. EOQ (Avrupa Kalite Kontrol Örgütü) vb.

kuruluşlar da gıda sektörünün gelişmesine olumlu yönde etkilemiştir.

Gıda sektörünün uluslararası standartlarda kaliteli ürün üretme ve pazarlama çabaları

işletmelerde oto kontrol laboratuarlarının artışı dolayısıyla eğitimli, nitelikli ve yetişmiş

eleman ihtiyacını artırmaktadır.

 ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER

·      Gıda Laboratuvar Teknisyenliği,

·      Süt ve Süt Ürünleri Operatörlüğü,

·      Hububat ve Hububat Ürünleri Operatörlüğü,

·      Çay Operatörlüğü,

·      Sebze-Meyve ve Ürünleri Operatörlüğü,

·      Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Operatörlüğü

GIDA LABORATUVAR TEKNİSYENİ

Gıda laboratuvar teknisyeni, her türlü gıdanın üretiminden tüketimine kadar geçen

süreç içerisinde alınan numunelerinin duyusal, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik

analizlerini laboratuvarda, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve

becerisine sahip nitelikli kişidir.

Gıda laboratuar teknisyeninin Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak

·      Hijyen ve sanitasyon kurallarını uygulamak

·      Laboratuvar organizasyonunu yapmak,

·      Analiz öncesi hazırlık yapmak

·      Numuneyi analize hazırlamak

·      Numunenin duyusal, fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik analizlerini yapmak

·      Analiz sonrası işlemleri yapmak

·      Analiz formlarını doldurmak

·      Analiz sonuçlarını mevzuatlara göre değerlendirmek

·      Meslekî gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ OPERATÖRÜ

 

Süt ve süt ürünleri operatörü, kendi başına ve belirli süre içerisinde, Türk Gıda

Mevzuatına uygun olarak hijyenik ortamda süt ve süt ürünleri üretimi için iş

organizasyonunu yapma, gerekli hammadde ile üretimde kullanılan araç – gereçleri tanıyıp

kullanabilme, kontrol edebilme, basit bakım ve temizliğini yapma, ürünü ambalajlama ve

depolama işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

Sektörde bu elemanlar; içme sütü operatörü, tereyağı operatörü, yoğurt ve ayran

operatörü, peynir üretim elemanı, dondurma operatörü vb. isimler alırlar.

Süt Ürünleri Operatörünün   Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak

·      Üretim öncesi hazırlıkları yapmak

·      Hammaddeleri hazırlamak

·      Hammadde ve ürünün duyusal ve fiziksel analizlerini yapmak

·      Kullanılan alet ve ekipmanların bakım ve basit onarımını yapmak

·      Temizlik ve hijyen programlarını uygulamak

·      Dondurma üretmek

·      Pastörize ve sterilize içme sütü üretmek

·      Tereyağı üretmek

·      Peynir çeşitleri üretmek

·      Yoğurt ve çeşitlerini üretmek

·      Kefir üretmek

·      Ayran üretmek

·      Koyulaştırılmış süt üretmek

·      Süttozu üretmek

·      Üretim formlarını doldurmak

·      Üretilen gıdaları ambalajlamak ve depolamak

·      Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak

 

SEBZE-MEYVE VE ÜRÜNLERİ OPERATÖRÜ

Sebze-meyve ve ürünleri operatörü, kendi başına ve belirli süre içerisinde, Türk Gıda

Mevzuatına uygun olarak hijyenik ortamda taze sebze-meyveleri satışa hazırlama, sebzemeyve

ürünleri üretimi için iş organizasyonunu yapma, gerekli hammadde ile üretimde

kullanılan araç – gereçleri tanıyıp kullanabilme, kontrol edebilme, basit bakım ve temizliğini

yapma, ürünü ambalajlama ve depolama işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli

kişidir.

Sektörde bu elemanlar; salça operatörü, turşu operatörü, reçel ve marmelat

operatörü, konserve operatörü, dondurulmuş sebze ve meyve operatörü, kurutulmuş sebze ve

meyve operatörü vb. isimler alırlar.

Sebze-Meyve Ve Ürünleri Operatörünün   Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak

·      Üretim öncesi hazırlıkları yapmak

·      Ham maddeleri hazırlamak

·      Hammadde ve ürünün duyusal ve fiziksel analizlerini yapmak

·      Kullanılan alet ve ekipmanların bakım ve basit onarımını yapmak

·      Temizlik ve hijyen programlarını uygulamak

·      Sebze ve meyveleri işletmeye almak

·      Taze sebze ve meyveyi satışa hazırlamak

·      Reçel ve marmelât üretmek

·      Turşu üretmek

·      Sebze ve meyve kurutmak

·      Sebze ve meyve konservesi üretmek

·      Dondurulmuş sebze ve meyve üretmek

·      Salça üretmek

·      Üretim formlarını doldurmak

·      Üretilen gıdaları ambalajlamak ve depolamak

·      Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak

 

HUBUBAT VE HUBUBAT ÜRÜNLERİ OPERATÖRÜ

 

Hububat ve hububat ürünleri operatörü; hububat ve ürünleri operatörü, kendi başına

ve belirli süre içerisinde, Türk Gıda Mevzuatına uygun olarak hijyenik ortamda hububat ve

ürünleri üretimi için iş organizasyonunu yapma, gerekli hammadde ile üretimde kullanılan

araç-gereçleri tanıyıp kullanabilme, kontrol edebilme, basit bakım ve temizliğini yapma,

ürünü ambalajlama ve depolama işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

Sektörde bu elemanlar; değirmen operatörü, kurubaklagil operatörü, kurubaklagil

paketleme operatörü, ambalajlama operatörü, hububat depolama operatörü, hamur operatörü,

hamur şekillendirme operatörü, fırınlama operatörü vb. isimler alırlar.

Hububat Ve Hububat Ürünleri Operatörü  Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak

·      Üretim öncesi hazırlıkları yapmak

·      Ham maddeleri hazırlamak

·      Hammadde ve ürünün duyusal ve fiziksel analizlerini yapmak

·      Kullanılan alet ve ekipmanların bakım ve basit onarımını yapmak

·      Temizlik ve hijyen programlarını uygulamak

·      Hububat ve ürünlerini satışa hazırlamak

·      Tahılları depolamak

·      Öğütülmüş ürünler elde etmek

·      Makarna üretmek

·      Ekmek ve çeşitlerini üretmek

·      Bisküvi üretmek

·      Nişasta üretmek

·      Üretim formlarını doldurmak

·      Üretilen gıdaları ambalajlamak ve depolamak

·      Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak

 

ÇAY OPERATÖRÜ

Çay operatörü, kendi başına ve belirli süre içerisinde, Türk Gıda Mevzuatına uygun

olarak hijyenik ortamda siyah, yeşil ve bitkisel çay üretimi için iş organizasyonunu yapma,

gerekli hammadde (Çay) ile üretimde kullanılan araç – gereçleri tanıyıp kullanabilme,

kontrol edebilme, basit bakım ve temizliğini yapma, ürünü harmanlama, ambalajlama ve

depolama işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

Sektörde bu elemanlar çay harmanlama operatörü, çay paketleme operatörü vb.

isimler alırlar.

Çay operatörünün Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak

·      Üretim öncesi hazırlıkları yapmak

·      Ham maddeleri hazırlamak

·      Hammadde ve ürünün duyusal ve fiziksel analizlerini yapmak

·      Kullanılan alet ve ekipmanların bakım ve basit onarımını yapmak

·      Temizlik ve hijyen programlarını uygulamak

·      Çaylık oluşturma ve hasat yapmak

·      Siyah çay üretimi yapmak

·      Çay ambalajlama

·      Yeşil çay üretmek

·      Bitkisel çayları üretmek

·      Üretim formlarını doldurmak

·      Üretilen gıdaları ambalajlamak ve depolamak

·      Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak

SOFRALIK ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI OPERATÖRÜ

 

Sofralık zeytin ve zeytinyağı operatörü, kendi başına ve belirli süre içerisinde, Türk

Gıda Mevzuatına uygun olarak hijyenik ortamda sofralık zeytin ve zeytinyağı üretimi için iş

organizasyonunu yapma, gerekli hammadde ile üretimde kullanılan araç – gereçleri tanıyıp

kullanabilme, kontrol edebilme, basit bakım ve temizliğini yapma, ürünü ambalajlama ve

depolama işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

Sektörde bu elemanlar; zeytinyağı ambarcısı, meydancı, zeytin alıcı, zeytinyağı

operatörü, sofralık zeytin işlemeci, sofralık zeytin depocu, vb. isimler alırlar.

Sofralık Zeytin Ve Zeytinyağı Operatörü  Görevleri

·      İş organizasyonu yapmak.

·      Üretim öncesi hazırlıkları yapmak

·      Ham maddeleri hazırlamak

·      Hammadde ve ürünün duyusal ve fiziksel analizlerini yapmak

·      Kullanılan alet ve ekipmanların bakım ve basit onarımını yapmak

·      Temizlik ve hijyen programlarını uygulamak

·      Sofralık zeytin üretimi yapmak

·      Zeytin ürünlerini ambalajlamak ve depolamak

·      Zeytinyağı üretmek

·      Üretim formlarını doldurmak.

·      Mesleki gelişime ilişkin faaliyetlere katılmak

Bunların dışında gıda üretiminde görev alan birçok operatör de (hazır çorba, sakız,

toz, gazlı ve gazsız içecekler, alkollü içkiler, kuruyemişler, bal, balık, et ve tavuk ürünleri

vb.) mevcuttur. Bu üretim operatörlerinin altında gıda üretim kalfaları, ayıklama ve yıkama,

ambalajlama, depolama vb. elemanlar da bulunmaktadır.

vb.) mevcuttur. Bu üretim operatörlerinin altında gıda üretim kalfaları, ayıklama ve

yıkama, ambalajlama, depolama vb. elemanlar da bulunmaktadır.

 MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER

Gıda laboratuar teknisyeni olmak isteyenlerin;

·      İş disiplinine sahip,

·      Laboratuara ait araç ve ekipmanların kullanımına özen gösteren,

·      Gıda sektöründe çalışmasına engel herhangi bir bulaşıcı hastalığı ve/veya hastalığın taşıyıcısı olmayan,

·      El ve parmaklarını ustalıkla kullanan,

·      Göz ve el koordinasyonunu sağlayan,

·      Dikkatli ve sorumluluk sahibi,

·      İş güvenliğine dikkat eden,

·      Yaşam boyu öğrenme isteği olan,

·      Meslekî eğitim almış kimseler olmaları gerekir.

Süt ve Süt Ürünleri Operatörü, Hububat ve Hububat Ürünleri Operatörü, Çay

Operatörü, Sebze-Meyve ve Ürünleri Operatörü, Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Operatörü

olmak isteyenlerin;

·      İş disiplinine sahip,

·      Üretimde kullanılan alet ve ekipmanların kullanımına özen gösteren,

·      Vücut yapısı güçlü ve sağlıklı,

·      Gıda sektöründe çalışmasına engel herhangi bir bulaşıcı hastalığı ve/veya

hastalığın taşıyıcısı olmayan,

·      Gözlerini ve ellerini birlikte ustalıkla kullanabilen,

·      Dikkatli ve tedbirli, ekip çalışmasına yatkın,

·      İş güvenliğine dikkat eden,

·      Hijyen ve sanitasyon kurallarını uyan,

·      Meslekî eğitim almış kimseler olmaları gerekir

 ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

İş, genel olarak ayakta yapılır. Meslek elemanları gıda, kimya, ziraat mühendisleri,

biyologlar, veterinerler ve gıda teknikerleriyle iletişimde bulunurlar. İş başında mesleklerinin

gerektirdiği özel kıyafetler giyerler.

Çalışma esnasında dikkatli olmadıkları takdirde yanma, kayma, düşme, kesilme,

elektrik çarpma ve havagazı-doğal gaz zehirlenmeleri gibi kazalarla karşılaşabilirler.

Çalışma saatleri gündüz veya gece-gündüz vardiyalı olabilir.

Gıda laboratuar teknisyenleri, kamu ve özel gıda kontrol laboratuarlarında görev

yaparlar. Laboratuar ortamı kapalı ve temizdir.

Süt ve Süt Ürünleri Operatörü, Hububat ve Hububat Ürünleri Operatörü, Çay

Operatörü, Sebze-Meyve ve Ürünleri Operatörü, Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Operatörü;

gıda üreten fabrikalar ve imalâthanelerde görev yaparlar. Gıda üretim ortamı temiz,

sıcak/serin, ıslak, rutubetli, kokulu tozlu ve gürültülü olabilir.

Çalıştığı gıda üretim alanlarına göre çeşitli, alet-ekipmanlar, hammadde ve yardımcı

maddeler kullanırlar.

 İŞ BULMA İMKÂNLARI

Gıda laboratuar teknisyenleri, gıda üretimi yapan fabrikalarının laboratuarlarında,

özel gıda kontrol laboratuarları vb. yerlerde iş imkânı bulabilmektedirler.

Hizmet sektöründe marketler, yemek fabrikaları, pastaneler vb. yerlerde de kalite

kontrol elemanı olarak çalışabilirler. İş yerlerinde belli bir süre çalışanlar, laboratuar

sorumlusu olabilmektedirler.

Süt ve Süt Ürünleri Operatörü, Hububat ve Hububat Ürünleri Operatörü, Çay

Operatörü, Sebze-Meyve ve Ürünleri Operatörü, Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Operatörü,

gıda üretimi yapan fabrikalar ve imalâthanelerde, ayrıca gelecekte imal edilecek her türlü

gıdaların üretiminde de çalışabilirler. Gıda sektöründe gelişmiş teknolojilerden yararlanarak

üretim yapan işletmelerin çoğalması bu alanda nitelikli eleman ihtiyacını sürekli kılacaktır.

İş yerlerinde belli bir süre çalışanlar, çeşitli bölümlerde üretim sorumlusu olarak

çalışabilmektedirler.

 EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI

Süt ve Süt Ürünleri Operatörü, Hububat ve Hububat Ürünleri Operatörü, Çay

Operatörü, Sebze-Meyve ve Ürünleri Operatörü, Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Operatörü ve

Gıda Laboratuvar Teknisyenleri eğitim ve kariyer imkânlarının aynısına sahiptirler.

Meslek eğitimi, 2005?2006 eğitim öğretim yılından itibaren meslek liselerinin gıda

teknolojisi alanında diploma programında verilecektir.

Lise öğrenimlerini bu alanda tamamlayan öğrenciler, ÖSS?de başarılı oldukları

takdirde dört yıllık fakültelerin (lisans) ilgili bölümlerine girebilecekleri gibi, sınavsız geçiş

hakkından yararlanarak iki yıllık meslek yüksekokullarına (ön lisans) da devam edebilirler.

Meslek yüksekokullarını başarıyla bitirenler, ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş

sınavında başarılı oldukları takdirde, alanları ile ilgili dört yıllık fakültelerde de öğrenim

görebilirler.

 

Kaynak

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP GIDA TEKNOLOJİSİ ALANI

ANKARA 2007