TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

Tur Operatörü ve Paket Tur

Tur Operatörü  Meydana getirdikleri turistik ürünleri ( paket tur ) hedeflenen bölgeye ulaştıran ( gidiş dönüş ), konaklama, yeme ? içme, günü birlik geziler, eğlence, animasyon gibi faaliyetleri bir fiyattan kendi pazarlarında satışa sunan turizm işletmelerine denir. Dünya Turizm Örgütü WTO ( World Tourism Organisation ) tur operatörünün tanımını aşağıdaki gibi yapmıştır.? Tur operatörleri talep oluşmadan önce ulaştırma, konaklama ve diğer turistik hizmetleri birleştirerek gezici ve belirli bir turistik merkeze konaklama amaçlı seyahatler düzenleyen ve bunları belirli bir ücret karşılığında halka sunan işletmelerdir.?Tur operatörleri, seyahat acenteleri hükümlerine uygun olarak kurulur. İşletmeler, ürünlerini en ince ayrıntısına kadar düşünerek bir araya toplar ve paket tur şeklinde piyasaya sunar.

Son yıllarda turizm sektöründeki hızlı gelişmeler sonucunda, seyahat acenteleri yetersiz kaldığı için tur operatörleri, sektördeki yerini almıştır. Ülkemizde tur operatörlüğü ile seyahat acenteleri arasında hukuki bir ayrım bulunmamaktadır. 1618 sayılı (seyahat acentaları ve seyahat acentaları birliği kanunu) TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acenteler Birliği ) yasasına göre A grubu seyahat acenteleri tur operatörlüğü görevini de yürütürler.

Tur Operatörünün Fonksiyonları

Bu fonksiyonları iki aşamada incelememiz gerekmektedir.

Turistlere Sağladığı Faydalar

• Rahatlık: Tur operatörleri turistlerin seyahatleri sırasındaki ulaştırma ?konaklama ve tatil planlarını onların yerine düzenledikleri için turistlere rahatlık ve konfor sağlar.
• Güven: Tur operatörleri turizm hareketine katılacak kişilere güven verir. Turistler için güvenlik, sigorta işlemleri ve gidecekleri ülkede güven duyabilecekleri bir işletmenin olması önemlidir.
• Zaman: Tatil süresi turistler için önemlidir tatilin ve belirli bir zaman dilimini kapsamasını, turistlerin bu zaman dilimindeki tatil planlarının en iyi şekilde Organizasyonunu, tur operatörü hazırlar.

• Ekonomik Olması: Hazırlanan paket tur fiyatının cazip ve ucuz olması,tüketiciler tarafından tercih edilir.
• Bilgi Verme: Tur operatörü, tüketicilere seyahatleriyle ilgili her türlü bilgiyi ( Enformasyon ) sağlayarak onların seyahatleri sırasında karşılaşacakları vize ve

Gümrük formalitelerini yerine getirir.

Tur Operatörünün Konaklama İşletmelerine Sağladığı Faydalar

•  Tur operatörleri, yaptıkları blok rezervasyonlardan dolayı konaklama işletmelerine ön ödeme yaparak işletmelere finansman açısından büyük yarar sağlar.
•  Tur operatörleri, rezervasyonları ile konaklama işletmelerinin doluluk oranının artmasını sağlar.
•  Tur operatörleri yarım kalan veya yeni açılacak işletmelere kredi ve finansman sağlayıp borçlarının ödenmesini gerçekleştirir.
•  Konaklama işletmelerinin maliyetlerini ve reklam harcamalarını azaltır.
•  Yeni turizm bölgelerinin meydana gelmesini sağlayacak konaklama işletmelerine yardımcı olur.

Paket Tur

Ulaştırma, konaklama, yeme-içme, animasyon, günübirlik geziler gibi aktiviteleri belirli bir plan dahilinde içine alan ve belirli bir satış fiyatından tüketicilere sunan kapsamlı seyahatlere paket tur denir.

Paket turun yabancı dillerdeki terimleri aşağıda belirtilmiştir.

•  İngilizcede Inclusıve Tour
•  Fransızcada Voyage a forfait
•  Almancada Alles İnculuse Tour
•  İngilizcede ( USA ) Package tour

Ayrıca paket turlar aşağıda belirtilen kısaltmalar için de kullanılır.

•  IT – Incluiseve Tour : Ulaştırma + konaklama hizmetlerinin tek bir fiyatta

toplanan bir kişilik fiyatı

•  GIT ? Group Inculiseve Tour : Ulaştırma + konaklama grup fiyatı
•  ITC ? Incluiseve Tour : Paket turun charter uçakla yapılması durmundaki fiyatı.
•  ITX ? Incluiseve Tour: Paket turun normal tarifeli uçakla yapılması durumundaki fiyatı.

Charter: Toplu taşımacılık, bir uçağın koltuklarının bir kısmının veya tamamının kiralanmasıdır.

 Paket Turların Tercih Nedenleri

Tüketiciler Açısından

• Paket Turun Fiyatı: Paket turların fiyatının daha cazip olması en önemli tercih nedenlerindendir. Tur operatörlerinin toplu rezervasyon ve blok satın ? alma

işleri ile gerçekleştirdiği paket turların fiyatları planlanmış bir turun fiyatına oranla daha düşüktür.

• Güvenlik: Paket tura katılan tüketiciler bilmedikleri bir bölgeye gittikleri için

kendilerine yardımcı olacak ve güvenilir bir tur operatörü tarafından gönderilmeyi tercih ederler.

• Zaman Tasarrufu: Tüketiciler paket turu satın alarak bir takım seyahat formalitelerinden kurtulur. Uçak bileti almak, otel rezervasyonu yaptırmak, gezi programı hazırlamak gibi?
• Deneyim ve Tecrübe: Tüketiciler kendileri için hazırlanan değişik paket turlardan birini satın alarak hiç bilmedikleri bir bölgeye seyahatlerini gerçekleştirir. Bu bölgede konuşulan dil, kullanılan para, gezilecek yerler tur operatörü tarafından organize edilir.
• Giderlerin Bilinmesi: Tüketiciler paket tura katılacak turistler harcamalarını bilir. Paket turun satış fiyatını bildikleri için ekstra harcamalarını kendilerine göre ayarlarlar.

İşletmeler Açısından

• Finansman Sağlaması: Tur operatörleri, daha önceden satın aldıkları hizmetler

için konaklama ve ulaştırma işletmelerine ön ödeme yapar. Bu para kaynağı müşteri otele gelmeden tur operatörleri tarafından işletmelere aktarıldığından, sezon öncesinde finansman sağlar.

•  Tanıtım: Tur operatörlerinin hazırladığı katalog ve medya reklamları,işletmelerin ülkeler arası tanıtımını yapar.
•  Doluluk Oranı: Tur operatörleri konaklama ve ulaştırma işletmelerinin yatak ve koltuklarını arka arkaya sattıkları için bu işletmelerin kapasitelerini maksimum seviyeye getirerek doluluk oranını artırır.
•  Yeni Bölgeler: Tur operatörleri, değişik turizm bölgeleri ve pazarları oluşturarak yeni iş istihdamları yaratır.

Diğer İşletmeler Açısından

Paket turlar turizm sektöründe faaliyet gösteren her işletmeye döviz girdisi sağlamaktadır.

Paket Turların Sınıflandırılması

Paket turlarla ilgili çeşitli sınıflandırmalar yapmak mümkündür. Bütün turlar, paket turun şekline, tur bölgesine, mesafe ve seyahat amacına göre sınıflandırılmaktadır.

Taşıma Aracına Göre

•  Hava Yolu ile Yapılan Paket Turlar
•  Demir Yolu ile Yapılan Paket Turlar
•  Kara Yolu ile Yapılan Paket Turlar
•  Deniz Yolu ile Yapılan Paket Turlar

Ekonomik Olmasına Göre

Hareket Noktasının Uzaklığına Göre

• Yakın Mesafeli Paket Turlar: Günlük veya birkaç günlük turlardır. Yakın mesafeli yerler tercih edilir. Belli bir merkeze yönelik turlardır. Bölgelerinize yakın turizm merkezlerine yaptığınız geziler, yakın mesafeli paket tura örnektir.

· İstanbul merkezli bir paket tur için : Bursa ? Çanakkale ? Bolu

· Ankara merkezli bir paket tur için : Nevşehir ? Bolu ? Karabük ? Bartın

· Ege ve Akdeniz merkezli paket tur için : Muğla, Marmaris, Bodrum,

Datça, Fethiye ? Antalya, Kemer, Side, Alanya ? İzmir, Çeşme ? Aydın,

Didim, Kuşadası gibi merkezler

• Uzak Mesafeli Paket Turlar: Bu tip turlarda hava yolu ulaşımı kullanılır. Tatil

süresi bir veya daha fazla haftayı kapsar. Birden fazla ülkeye ya da merkeze yöneliktir. Yazın tatil bölgelerine yapılan paket turlar, bu gruba en iyi örnektir.

•  Uçakla Yapılan Sivil Havacılık Komisyonunun Sınırlarına Göre
•  Seyahat ? Konaklama Şekline Göre
•  İsteğe Bağlı Durumlara Göre

· Dinlenme turları

· Öğrenme turları

· Sağlık turları

· Dini ve etnik turlar

· Spor turları

Paket Tur Tüketici Sorunları

Paket tur bir ürün olduğu için bu ürünü oluşturan faktörlerden kaynaklanan ve bu ürünü satın alan tüketicilerin karşılaştıkları birtakım sorunlar vardır. Bu sorunları aşağıdaki verilen bilgileri inceleyiniz.

• Paket turu satın alan kişiler, Turu Daha Önceden Göremezler: Tüketiciler tur operatörünün vermiş olduğu bilgilere göre turu satın alır. Bunun sonucunda turu satın alan kişiler, bazı durumlarda hayallerinde canlandırdıkları paket turu bulamayabilirler.
• Paket turun fiyatı önceden ödenmiştir: Paket turu satın alan tüketicilerin herhangi bir

sebepten dolayı tura katılamaması halinde, turun satış fiyatı belirli koşullar taşımadığı için

tüketicilerin ödediği para kendisine iade edilemez. Tüketicinin memnuniyetsizliği durumunda para iadesi söz konusu değildir.

• Paket tur genel olarak grup halinde gerçekleştirildiğinden grup içinde meydana gelen

olaylar ve durumlardan tüketiciler rahatsız olabilir.

Doğal Olaylar: Gidilecek bölgedeki durum tur operatörünün elinde olmadan değişirse ( doğal afetler, deprem, sel felaketleri, ekonomik kriz ) tüketicilerde sorun yaratabilir.Fiyat farklılıklarının olması ve hizmet kalitesinin düşüklüğü:Hizmet kalitesinin taahhüt edilenden düşük olması durumunda ( Otellerin oda durumları, denize olan uzaklıkları, otelde yapılabilen aktivitelerin az olması, ulaştırma araçlarının kalitesinin düşük olması ve paket turun fiyatlarında meydana gelebilecek fiyat farklılıkları)tüketiciler sorun yaratabilirler.

Çifte rezervasyon: Konaklama işletmelerinde meydana gelen sorunların en önemlisi çifte rezervasyondur. Tüketiciler açısından sıkça karşılaşılan bu durum, konaklama işletmelerinin bir işletme politikası olarak kapasitelerinden fazla aldıkları rezervasyonlardan kaynaklanır. Konaklama işletmelerinin SHORT ?a düşmesi ( Beklenenden fazla müşterinin gelmesi ve boş odalarının olmaması ) durumunda çifte rezervasyonla karşılaşılır.

Tur operatörünün veya seyahat acentesinin iflası: Tur operatörünün, karşılayıcı acentenin, ulaştırma şirketlerinin iflas etmesi, paket turları olumsuz etkiler.

 Paket Tur Üretim Aşaması

Piyasa Araştırması: Tur operatörleri paket tur hazırlamadan önce tur düzenleyecekleri bölgeler hakkında bir pazar araştırması yapar. Bu pazar araştırmasında aşağıdaki sorulara cevap arar.

• Turun düzenleneceği bölgeye ( destinasyon ) yeterince talep var mıdır?
• Gidilecek ülkedeki konaklama işletmelerinin; yatak kapasiteleri, standartları ve

fiyatları uygun mudur?

• Gidilecek ülkenin veya bölgenin güvenlik durumu nedir?
• Gidilecek ülkenin ulaşım ve konaklama imkanları nasıldır? Bölgeye yakın bir havaalanı var mıdır?
• Gidilecek ülkenin ekonomik ? sosyal durumu nasıldır?

Tur operatörleri, birer ticari işletmedir. Piyasa araştırması sonucunda üretimi yapılacak paket turun kar etmesi gerekmektedir. Gelişen dünya ekonomisinde turizm, büyük bir gelir kaynağı olmaya devam etmektedir. Turizm pastasından pay almak için bütün dünya ülkeleri turizmle ilgili her türlü yasal önemleri ve düzenlemeleri almalıdır.

Müşteri Analizleri: Tur operatörleri, kendi pazarında yapacağı anket ve araştırmalarla müşteri gruplarının ilgilendikleri alanları tespit eder. Bu anket sonuçlarına göre müşterilerin yaş grubu aile yapısı, ekonomik durumları, tatil için tercih ettikleri bölgeler araştırılarak belirli turist gruplarına yönelik paket turların hazırlanması planlanır.

Önceki Programların Analizi: Tur operatörleri, hedefledikleri bölgeye daha önce yapılmış paket turları inceleyerek turun fıyatının belirlenmesinde, turun tercih edilebilirliğini, pazardaki rekabet durumlarını ve paket turun karlılık durumlarını ortaya çıkartır.

Gidilecek Yer Seçimi: Tur operatörleri açısından önemli bir unsurdur. Paket turun başarılı olması büyük ölçüde gidilecek bölgeye bağlıdır. Gidilecek yer seçimi yapılırken piyasa araştırmasının iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Tur operatörleri; paket turları müşteriler tarafından en çok tercih edilen, tanıtımı iyi yapılmış, moda olan turizm merkezlerini programlarına almalıdır. Gidilecek yer seçimini belirleme aşamasında aşağıdaki hususları göz önüne alınız.

•  Bölgenin coğrafi konumu
•  Eğlence yerleri
•  Tarihi ve kültürel varlıkları
•  İklim koşulları
•  Festivaller ve sanatsal olaylar

 

Ulaştırma ? Taşıma Araçlarının Seçimi: Paket tur yapılacak bölgenin ulaşım imkanları araştırılır. En hızlı, ekonomik ve güvenli taşımacılık tercih edilmelidir. Son yıllarda tur operatörlerinin karşılaştıkları sorunların başında ulaştırma gelmektedir. Tur yapılan bölgelere talebin çogalmasıyla birlikte özellikle havayolu taşımacılığında büyük sorunlar yaşanmaktadır. Sezonun yoğun olduğu zamanlarda yolcuları getirecek uçak bulunmamaktadır. Tur operatörleri, paket turu oluşturduktan sonra ulaştırma firmaları ile anlaşmalarını yapmalıdır.

Konaklama İşletmelerinin Seçimi: Paket tur süresince kalınacak konaklama işletmeleri seçilmeli, bu işletmelerle anlaşmalar yapılmalıdır. Farklı sınıflardaki konaklama işletmelerinin fiyat farklılıkları, paket tur fiyatlarına yansıtılmalıdır. Otellerin konumu, oda durumları ve her türlü hizmetler fotoğraflarla ve tanıtım CD?si ile tüketicilerin hizmetine sunulmalıdır.

Tur Programının Belirlenmesi: Paket turu oluşturan bütün unsurları, bir plan ve program doğrultusunda bir araya getirilip paket tur programı hazırlanır.

2. PAKET TUR PAZARLAMA AŞAMASI FAALİYETLERİ

Paket Tur Fiyatının Belirlenmesi

Maliyetin Oluşturulması,Paket turu oluşturan faktörlerin ayrı ayrı fiyatları vardır. Bu fiyatlar paket turun maliyetin oluşturur.

• Ulaştırma

· Hava Yolu: Tarifeli uçuşlar+charter+hava alanı vergileri

· Kara Yolu: Transferler+otobüs+bagaj taşıma ve bahşişler

· Demir Yolu: Tren ücreti

· Deniz Yolu: Yat turları, balık avlama turları

• Konaklama

· 1.Sınıf tatil köyleri

· Yıldızlı oteller

· Apartlar otel

• Yerel Hizmetler

· Transferler

· Turlar

· Rehberlik hizmetleri

· Yerel hizmetlere

· Incoming acenta komisyonları

· Sigortalar

• Tanıtım

· Tanıtım

· Reklam

· Promosyon

· Diğer tanıtımlar

• Genel Giderler

· Personel giderleri

· Haberleşme-posta-telefon-internet

• Kar

· Tur operatörünün kazanç komisyonu

Bu sıralamış olduğumuz faktörleri alt alta koyarak toplamanız sonucunda paket turun maliyetini oluşturacaksınız. Maliyeti oluştururken bazı hususlara önem vermeniz gerekmektedir. Paket turların sabit ve değişken giderleri vardır

SABİT GİDERLER

• Konaklama ücreti
• Yeme-içme
• Müze ve ören yeri girişi
• Uçak ücreti

DEĞİŞKEN GİDERLER

• Rehberlik ücreti
• Sigortalar
• Otopark ücreti
• Toplu bahşişler
• Paralı yol
• Köprü ücreti

Paket turlarda satışları kişi başı olarak p/p per person (kişi başı) fiyatı üzerinden uygulayacaksınız. Paket turlarda en yüksek fiyat tek kişilik oda tercih edildiğinde uygulanır.

• Paket Turun Ve Broşürün Ortaya Çıkışı

Paket turların satışından önce tanıtımının yapılması için katalog ve broşürlerin hazırlanması gerekir. Paket turda yer alacak bölgelerin fotoğrafları, konaklama yapılacak işletmenin diaları tur operatörünün broşür, katalog hazırlama departmanında çalışan kişiler tarafından dizayn edilerek hazırlanır. Hazırlanan broşürlerde paket turun süresi, kullanılacak ulaştırma araçları, hava yolu şirketlerinin adları, hareket ve varış saatleri, gidilecek bölgedeki bazı temel maddelerin fiyatları, gidilecek ülkenin para birimi, grup indirimleri, konaklama seçenekleri, sigorta ve iptal koşulları en ayrıntılı biçimde gösterilir.

 Bröşür: Broşür hazırlamak, tur paketinin oluşturulmasının bir diğer aşamasıdır. Bu broşürler seyahat acentelerıne ve müşterilere dağıtılmak amacıyla hazırlanır. Broşürlerde bütün mevcut turları listeleyecek ve koşulları açıklayacak, tüketiciler ile aracı işletmelere tur operatörü ve ürünleri konusunda genel bilgiler verilmelidir. Büyük tur operatörleri kendi broşürlerini ve kataloglarını kendileri üretirler. BU kataloglarda küçük işletmeler, hava yolları, oteller ve diğer turistik işletmelerede yer verilir.Tur operatörü ürününü belli bir standarta oturtarak ismini, logosunu, ürünlerinin listesini ve resimlerini, içinde rezervasyon formları da bulunan broşürler vasıtasıyla tüketiciye sunar.

• Paket Turun Piyasaya Sürülmesi

Satış fiyatı belirlenmiş ve ürün olarak ortaya çıkmış paket tur; satılması için seyahat

acentelerıne yetkili satış yerlerine katalog ve broşür şeklinde gider. Medya reklamları ile

satışlar desteklenir.

 3.PAKET TUR SATIŞ VE YÖNETİM AŞAMASI

Paket Turun Satışını Gerçekleştirmek Hazırlanan paket turlar pazarlama teknikleri kullanılarak satışa sunulur. Tur operatörleri çeşitli satış teknikleri uygular. Bu satış tekniklerinin bazıları aşağıda belirtilmiştir.

• Seyahat acentaları ile
• Kendi satış merkezleri ile
• Büyük market ve mağazalar ile
• İnternet üzerinden
• Televizyonun paket tur tanıtım programları kanalı ve Teletex ile
• Posta yolu ile

Tur satışları rezervasyonların başlaması ile başlamış olur. Paket turu satın alan tüketicilere gidecekleri bölge ( destinasyon ) hakkında ayrıntılı bilgi ve paket tur ile ilgili dökümanlar verilir. Tüketicilere turun satışı gerçekleştikten sonra satışın yapıldığını gösterir bir belge ( Voucher ) verilir.

Acente Kuponu ( Voucher) : Tur operatörünün hazırladığı paket turun satın alındığını gösterir belgedir. Tüketicinin paket turun kapsadığı tüm hizmetlerden yararlanacağını gösterir bir belgedir.

ASStours AsstoursReisorganisatie B.V

Tel : 0 49 700 00 77 45 ? 1013 TX Münster

Fax : 0 49 700 70 78 e-mail : asstours@emobile.de

ACCOMMODATİON ? VOUCHER

NR: 1125 / 7716623 .1 FORM: 07/07/2002 Until 19/07/2002 Nıght : 11

HOTEL ST.KLAUS 1x Double room

SİTELER MEV. Bed & Breakfast

Names :

1.Mozeick -Willeks /Mrs P. Pref/Remarks:

2.Mozeick ? Mr.K Apt/room next to eachotter

Turu satın alan tüketiciler, tur operatörü tarafından düzenlenen ?voucher belgesi? ile

paket turlarını gerçekleştirir.

TURİST GRUBU

UÇAK

OTOBÜS

TREN

GEMİ

GİDİLECEK YER

(DESTİNATİ ON)

Seyahat Faaliyetleri Arasında İlişki Sağlamak

Tur satışları tamamlandıktan sonra turun, daha önceden belirlenen programa göre

gerçekleştirilmesi gerekir. Bu aşamada öncelikle:

• Rezervasyonların, gidilecek ülkedeki karşılayıcı acenteye fakslanması veya bildirilmesi.
• Muhasebe ve rezervasyon işlemlerinin yapılması.
• Rezervasyon onaylarının ( Confirmation ) yapılması.
• Tur satışlarının takibi.
• Tur yöneticilerinin ve tura katılacak personelin tamamlanması.

Paket Turlarda Ulaşım: Paket turlarda ulaşım, farklı yollardan yapılabilir. Bu konuda ülkemize gelen bir turist, ülkesinden gelirken hava yolunu hava alanınıdan otele transferinde kara yolunu; ülkemizden ayrılırken de deniz yolunu tercih edebilir.

Ulaştırma Araçları

Paket Turlarda Konaklama

• Birinci sınıf (5 yıldızlı) tatil köyleri ( Holiday Village )
• Yıldızlı oteller
• Apartlar
• Pansiyon

Paket Turlarda Konaklama Tipleri ve Kısaltmalar

• R O : Sadece oda ( Room Only )
• B B : Sadece kahvaltı ( Bed and Breakfast )
• H B : Yarım pansiyon ( Half board )
• F B : Tam pansiyon ( Full board )
• All Inculısve : Her şey dahil

 

4.TUR OPERATÖRLERİ VE OTELLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

• Otellerin Tur Operatörü İle İlişkisi

Otellerin Tur Operatörüne tanıtım ziyareti

Konaklama işletmeleri ile tur operatörleri her zaman yakın ilişki içindedir. Konaklama

işletmeleri, kendilerini tur operatörlerine tanıtmak zorundadır. Konaklama işletmeleri tur

operatörleriyle çalışmak isterler ise, tur operatörleri ile en az bir yıl öncesinden temaslara

başlamalıdırlar. Özellikle, yeni açılmış az tanınan ve piyasaya yeni girmek isteyen otelerin

yöneticilerinin gerçekleştirdiği ziyaretler bu türdendir.

• Turizm Fuarlarına Katılma

Dünyada belirli zamanlarda ve belirli yerlerde turizm fuarları düzenlenir. Bu fuarların amaçları, konaklama işletmeleri ile tüketicileri bir araya getirmektir. Ayrıca bu fuarlarda tur operatörleri, kendi ürünleri olan paket turların tanıtımlarını gerçekleştirirler. Turizm pazarından pay alan ülkeler, bu fuarlara kendi turizm örgütleri veya resmi kuruluşları ile katılarak kendi tanıtımlarını yapar. Fuarlarda bütün sektörler, birebir karşılaştıkları için bu durum zaman ve maliyet açısından büyük yarar sağlar. Bu fuarların bazıları:

 WTM – World Travel Market – İngiltere-Londra

 BIT – İtalya ? Milano

 ITB – Alamanya-Berlin

 SMTV- Fransa ? Paris

 FITUR-İspanya-Madrid

Uluslararası Alanlarda Faaliyet Gösteren Seyahat Örgütleri

IATA INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION

Uluslararası Hava Yolları Birliği

WATA WORLD ASSOCIA OF TRAVEL AGENCIES

Dünya Seyahat Acentelerı Birliği

ASTA AMERIKCAN SOCIETY OF TRAVEL AGENTS

Amerikan Seyahat Acentelerı Birliği

UFTAA UNIVERSAL FEDERATION OF TRAVEL AGENTS ASSOCIATION

Uluslararası Seyahat Acentelerı Federasyonu Birliği

DRV DEUTSCHER REISE VERBANT

Alman Seyahat Acentelerı Birliği

PATA PASIFIC ASIA TRAVEL ASSOCIATION

Pasıfıc Asya Seyahat Birliği

JATA JAPON ASSOCIATION OF TRAVEL AGENTS

Japon Seyahat Acentelerı Birliği

BTI BUISINNESS TRAVEL INTERNATIONAL

Uluslararası İş Seyahatleri Organizasyonu

ISMP INTERNATIONAL SOCIETY OF MEETING PLANNERS

Uluslararası Toplantı Organizasyon Birliği

WTO WORLD TOURISM ORGANİZATION

Dünya turizm Örgütü

ICCA INTERNATIONAL CONGRESS AND ASSOCIATION

Uluslararası Toplantı ve Kongre Birliği

IACA INTERNATIONAL AIR CHARTER ASSOCIATION

Uluslararası Hava Charter Birliği

AIH ASSOCIATION OF INTERNATIONAL HOTELIERS

Uluslararası Konaklama İşletmecileri Derneği

• Tur Operatörünün Tesis Ziyareti

Tur operatörü, belirli dönemlerde yeni işletmeler görmek, piyasada tanınmış işletmelerle çalışmak için otelleri ziyaret eder . Bu ziyaretlerde;

• Konaklama İşletmelerinin Konumu :

· Denize olan uzaklığı,

· Şehir merkezine olan yakınlığı

• Konaklama İşletmelerinin Fiziki Durumu:

· İşletme binasının yapısı,

· Bahçe planlaması,

· Yeşil alan miktarı,

· Büyük ve çocuk havuzu durumu,

· Restaurant ve barların durumu,

• Odaların Durumu

· Odaların klima durumu,

· Kullanılan mefruşatın kalitesi,

· Kullanılan yatakların kalitesi,

· Odaların havuzu ve denizi görme durumu,

· Tuvalet ve banyo durumu,

· Odalarda kullanılan elektrikli eşyaların durumu ( televizyon,buzdolabı,saç kurutma makinesi, ütü gibi.)

• Personel Durumu

· Çalışma personelin eğitim durumları,

· Personelin yabancı dil bilmeleri,

· Çalışanların iş üniformaları, tur operatörü tarafından incelenir.

Tur operatörleri, açıklamış olduğumuz bu durumları konaklama işletmelerini ziyaretleri sırasında, anket şeklinde belirler.Bu araştırmaların ve incelemelerin sonucunda her iki taraf birlikte çalışmaya karar verdikleri takdirde, tur operatörünün sözleşme müdürü (contract manager) ve konaklama işletmesinin sorumlusu, sözleşme şartlarını gösterir belgeyi imzalarlar.

•  Otelin Karşılayıcı ( İncoming ) Acenteyi Ziyareti

Konaklama işletmeleri, karşılayıcı (incoming) bir seyahat acentesi ile satış yapmak isteyebilir.

• Karşılıklı Görüşmeler

Otel işletmeleri ile tur operatörleri birlikte çalışmak mecburiyetindedirler. Her şeye rağmen, konaklama işletmeleri ile tur operatörlerinin karşılıklı görüşmelerde birbirlerine üstünlük sağlamamaları gerekmektedir. Zaman ve şartlar, tur operasyonunu her iki tarafın birlikte yürütmelerini gerektirmektedir. Her iki taraf, eşit piyasa koşulları içinde anlaşmaya varmalıdırlar.

• . Anlaşma ve Sözleşmeler

Konaklama işletmeleri ile tur operatörleri birlikte çalışmaya karar verdikten sonra

belirli şartlara göre sözleşme imzalanır. Anlaşmalar çeşitli şekillerde gerçekleşir.

• Bireysel Anlaşmalar

Tek bir müşteri ile yapılan münferit anlaşmalardır.

• Grup Anlaşmaları

Grup ile yapılan münferit anlaşmalardır.

• Geçici Gruplar

Belirli bir zamanda meydana gelen olaylar ve faaliyetler sonucu oluşan gruplarla

yapılan anlaşmalardır.

•  Devamlı Gruplar (Back to Back):

Arka arkaya gelen ve devamlılık gösteren gruplarla yapılan anlaşmalardır.

•   Kontenjan Anlaşmaları

Bu sözleşmeler arasındaki en ayrıntılı sözleşme türü kontenjan sözleşmeleridir. Bu tip

sözleşmelerde otelci, daha önceden belirlenen belirli bir sayıdaki ve kategorideki otel odasını

acentenin kullanımı için ayırır. Acenteler bu odaları istediği şekilde satar. Konaklama

işletmeleri ile tur operatörleri arasında yapılan kontenjan sözleşmelerinde aşağıdaki

noktalara dikkat edilmelidir :

• İlgili taraflarda meydana gelen yönetim değişikliklerinde yeni yönetim, eski

sözleşme şartlarını aynen kabul etmek durumundadır.

• Konaklama işletmeleri tur operatörlerine, otelin yeri, sınıfı, verilen hizmetlerin

niteliği konusunda doğru ve eksiksiz bilgi vermek zorundadır.

• Müşteri ,faturayı doğrudan konaklama işletmelerine ödeyemez.

Kontenjan Çeşitleri

Tamamen Garantili Kontenjanlar ( Full And Empaty Basis )

Bu çeşit kontenjanlar, kesin rezervasyonla yapılır. Tur operatörleri, oda satışını

gerçekleştiremese bile oda fiyatını konaklama işletmelerine ödemek zorundadır. Bu durumda

tur operatörü, satışların sonucu ne olursa olsun belirli sayıda odayı kendi adına garanti altına

almıştır. Ödemeler sezon öncesi veya sezona yönelik olarak parça parça sezon içinde ödenir.

Bu çeşit sözleşmeler, konaklama işletmeleri tarafından en fazla tercih edilen sözleşmelerdir.

Son yıllarda konaklama işletmelerinin yatak kapasitelerinin artması ile tur operatörleri bu

çeşit sözleşmelerin uygulanmasından uzaklaşmışlardır.

Tamamen garantili kontenjanlar, genelde yoğun sezonlarda tüketicilerin tercih ettikleri

konaklama işletmeleri ile yapılır.

Kısmen Garantili Kontenjanlar

Tur operatörleri kiralanan odalardan kesin satabileceğini düşündüğü belirli sayıdaki

odanın ücretini önceden ödemeyi kabul eder.

Garantisiz Kontenjanlar

En çok kullanılan sözleşme şeklidir. Bu tip sözleşmelerde konaklama işletmeleri,belirtilen sayıda odayı tur operatörlerine ayırmayı kabul eder. Tur operatörü, satışını gerçekleştirdiği oranda ve sürede konaklama işletmelerine rezervasyonlarını bildirir tur operatörleri, rezervasyonları sözleşmede belirtilen rezervasyon süresi içerisinde konaklama işletmelerine bildirmelidir. Faturalar, müşterilerin konaklama işletmesine giriş tarihindeki döviz kuru üzerinden hesaplanır ve müşterilerin konaklama işletmesinden ayrılışından sonra, tur operatörüne veya karşılayıcı acenteye gönderilir. Bu çeşit kontenjanlarda konaklama işletmeleri, kendilerini riskten kısmen kurtarmak için fazla rezervasyon ( overbooking ) yaparlar.

İsteğe Bağlı Rezervasyonlar (On Request)

Kontenjanı olmayan tur operatörünün konaklama işletmelerinden rezervasyon talebidir. Her türlü rezervasyon isteği konaklama işletmeleri tarafındankabul edilip onaylanır. Genellikle son dakika ( Last Minute Sale )müşterileri için veya münferit (Bireysel) müşteriler için uygulanır.

Serbest Satış Kontenjanı ( Free Sale )

Bu çeşit sözleşmelerde seyahat acentesi istediği zaman rezervasyon yapar. Konaklama işletmelerinin boş olması durumunda, zaman önceden belirlendiği ve serbest satış sözleşmesi

yapıldığı takdirde acente belli fiyattan istediği kadar oda satışı yapabilir. Bu tür rezervasyonlar konaklama işletmelerinin doluluk oranlarının düşük olduğu dönemlerde uygulanır.

Blok Rezervasyon

Bu tür rezervasyon sözleşmelerinde tur operatörü veya seyahat acentesi, konaklama

işletmesinin bir kısım odalarını kendi satışları için ayırır. Bu odalar tur operatörü tarafından

kullanılır.

Blok Satın Alma

En az rastlanan anlaşma şeklidir. Son yıllarda tur operatörü genellikle tarifesiz uçağı

kiralamaktadır. Ödemeleri ise kaç koltuk satılacağına bakmaksızın yapmaktadır. Hava yolu

taşımacılığındaki yüksek finansman giderleri ve maliyetler, tur operatörlerinin yüksek

sezonlarda tarifesiz uçak bulamamalarından dolayı, turistlerin paket tur talepleri bu yolla

karşılanmaktadır. Blok satın alma, günümüzde geniş pazarı olan tur operatörü tarafından

kullanılır.

Anlaşma Geçerlilik Süreleri

Tur operatörleri ile konaklama işletmelerinin anlaşmaları, kontratlarda belirlenen

tarihler arasında geçerlidir. Sözleşmeler, sezonluk yapılır. Nisan ? ekim ayları arası Yaz

kasım – mart ayları arasında Kış sezonunu ifade eder. Ayrıca bir yılı kapsayacak şekilde 12

ay üzerinden de yapılabilir.

Fiyatlar ve Sunulan Hizmet Çeşitleri

Turizm sektöründe uygulanan fiyatlar, sezonun durumuna göre farklılık gösterir. Broşürlerde belirtilen fiyatların çok farklı olmaması, müşterilerin kolay karar vermesinde etkin rol oynar. Fiyatlar piyasa araştırması yapılarak belirlenir. Konaklama işletmelerinin fiyat farklılıkları sattıkları hizmetleri özelliklerine göre farklılık gösterir. Tatil köyleri fiyatları , beş yıldızlı otel fiyatları, apart fiyatları.

Fiyatlar konusundaki önemli bir noktada tur operatörleri tarafından ödemelerin hangi para cinsinden yapılacağıdır. Ödemelerin hangi para cinsinden ve hangi tarihli kar üzerinden

yapılacağı anlaşmalarda belirtilmelidir.

Paket turlar, çok çeşitli hizmetleri kapsamaktadır. Günümüzde, her şey dahil( All inclusive ) paket turlar daha fazla tercih edilmelidir. Her şey dahil paket turlarda, müşteriler,zamanın büyük bir bölümünü otelde geçirdiklerinden gidilen merkezdeki küçük işletmeler (Lokantalar, alış-veriş, merkezleri, kuyumcular, halıcılar, dericiler ) bu durumdan rahatsız olmaktadırlar. Bu hizmetlerin neler oldukları broşürlerde ayrıntılı şekilde belirtilmektedir.

İşletmenin Kazanç- Kar Şekli

Tur operatörlerinin ürünleri paket turlardır. Bu paket turlardan tur operatörleri bir gelir

elde etmeyi amaçlar. Tur operatörünün kazançları, aşağıdaki şekillerde gibi olabilir.

• Paket turlarda maliyetler hesaplanır ve tur operatörleri bu maliyetlerin üzerine kendi kar oranlarını ilave eder.
• Belirli bir oaranda komisyon şeklinde olur. Tur operatörü ve seyahat acenteleri komisyon bazında çalıştıkları için satışları üzerinden %10 ? 20 arası komisyon alır. Sezonun durumuna göre bu oran değişiklik gösterir.

Ödeme Koşulları

(Garantiler, Ödeme süreleri, Ödeme şekilleri )

Tur operatörleri, paket tur ödemelerini müşteriler konaklama işletmesinden ayrıldıktan sonra yapar.

Paket tur ödemelerinde izlenen yol aşağıda belirtilmiştir.

• Müşteri otele geldiğinde otelci, müşteriden paket turu satın aldığı belgeyi ??voucher?? ister.

•  Müşterinin otele giriş tarihindeki anlaşmalarda belirtilen koşullar doğrultusunda, müşterinin otelden ayrılışında sonra fatura edilerek tur operatörüne gönderir.
•  Faturaların gönderilmesinden itibaren kaç gün içinde ödeneceği, daha önceden yapılan anlaşmada belirtilmiştir
•  Genel olarak takip edilen 15 veya 30 gündür; 45 güne kadar çıktığı da görülmektedir.
•  Konaklama işletmeleri yapılan rezervasyonlar doğrultusunda bir avans talep edebilir

 

Grup rezervasyonlarının özellikle konaklama işletmeleri rezervasyonunu kesinleştirmek için kaparo veya avans talebinde bulunur. Eğer tur operatörünün veya seyahat acentesinin söz verdiği tarihlerde müşteriler konaklama işletmesine gelmezse ( no show ), avansları geri ödenmez. Avanslar fatura miktarından düşülür. Konaklam a işletmeleri ile tur operatörleri arasında en önemli sorun ödemeler konusunda meydana gelen hukuki problemlerdir. Konaklama işletmelerinin başlıca sorunları, ödemeleri tur operatörü tarafından çok geç yapılmasıdır. Bu durumda, konaklama işletmeleri, finansman zorlukları ile karşılaşırlar. Son yıllarda çok sık şekilde karşılaşılan bu problemler, özellikle Avrupa birliğinin devreye girmesi ile çözüm bulmuştur.

İptal Koşulları

TÜRSAB?ın, seyahat acenteleri ile otel işletmeleri arasındaki ilişkiler konusundaki yönetmeliğin 35. maddesinde: Otel rezervasyon iptallerinde en az ihbar süresi, iptalin gurubun % 50? sini aşması durumunda giriş tarihinden 21, grubun % 50? sinden az olması durumunda ise, 14 gün önceden acente otele iptali bildirmek zorundadır. Bu sürelerden sonra yapılan iptallerde otelcinin tazminat talep etme hakkı doğar denilmektedir.

Diğer İptal Süreli ise Aşağıdaki Gibidir.

•  Bağımsız ( bireysel ) müşteriler için 30 gün
•  Gruplarda tam iptaller için 60 gün
•  Grubun %50? sini aşmayan iptallerde 45 gün
•  Grubun %50 ?sinden 10 kişiye kadar olan iptaller için 30 gün
•  10 müşteriden az olan iptaller için 7 gün

Müşteri Listesi Gönderme Süresi

Tur operatörü, konaklama işletmesine göndereceği müşteri listelerini ( Guest List ) ve oda dağılımlarını ( Room List ) müşteri otele girmeden önce gönderir.

Müşteri listelerinde

•  Müşterinin otele geliş tarihi ve varış saati
•  Müşterinin otele hangi ülkeden veya şehirden geldiği
•  Kullanılan ulaşım aracı ve aracın cinsi
•  Müşteri otele geldiğinde istenen hizmetler ( Hoş geldiniz kokteyli, hava alanından alınması gibi )

Müşteri Listesi Örnekleri

Müşteri listelerinin, müşteriler otele gelmeden gönderilmesi; grup otele geldiğinde oda

anahtarlarının teslimini daha kolaylaştırır ve resepsiyon görevlilerinin oda dağılımlarını

kolay gerçekleştirmelerini sağlar.

GOKTEPE  TUR

TUR MÜŞTERİ LİSTESİ

REHBER ???? ÇIKIŞ TARİHİ ????.. DEPARTURE ?????..

ARAÇ ? BÖLGE ????? DEPAR SAATİ: ???..

NOT :

TUR ARACI :

SATAN BİLET NO MÜŞTERİ ADI YET ÇOC BED OTEL T.OPERATÖRÜ AÇIK

???. ????. ??????. ?.. ?.. ?. ??.. ??????. ??..

???. ????. ??????. ?.. ?.. ?. ??.. ??????. ??..

???. ????. ??????. ?.. ?.. ?. ??.. ??????. ??..

???. ????. ??????. ?.. ?.. ?. ??.. ??????. ??..

???. ????. ??????. ?.. ?.. ?. ??.. ??????. ??..

?. ARAÇ TOPLAMI????

GUEST LİST

BELC CRUISE M/N

TO :BELC CRUISE- TEL………………………….. FAX ………………………………..

FROM : …………………….OTEL DATE :

DEPARTURE DATE :

RETURN DATE :

SURNAME NAME PASSPORT DATE

OF

BIRD

M

F

HOTEL ENT.

DATE

Hukuki Sorunlar

Tur operatörü ile konaklama işletmesi arasındaki hukuki sorunların çözümü için

öncelikle mesleki kuruluşların olayı çözümlemesine gidilmelidir. Burada bir çözüm

bulunamaz ise ticari mahkemelere başvurulması gerekmektedir. Meydana gelen hukuki

sorunlarda kontratlarda belirtilen ildeki mahkemeler yetkili olacaktır.

Kontratlar mutlaka belirtilmesi gereken anlaşmazlıklar için şu cümle ile son bulur

??İş bu anlaşma ile ilgili çıkabilecek her türlü hukuki ihtilafda ??. mahkemeleri ve

icra daireleri yetkilidir.??

Kontratları, tur operatörü sahibi ile konaklama işletmeleri veya yetkilileri imzalarlar.

İptali Bildirilmeyen Rezervasyon (No Show)

Tur operatörü tarafından yapılan ancak çeşitli nedenlerden dolayı iptal edilmeyen rezevasyonlardır.

No Showlar; Tur operatörünün hatasından kaynaklandığı gibi incoming acentelerin

rezervasyonları yanlış yapmasından da kaynaklanabilir.

No show? dan dolayı konaklama işletmelerinin seyahat acentelerinden tazminat isteme

hakkı vardır. Tazminat miktarları sözleşmelerde belirtilmiştir.

Fazla Rezervasyon (Over Booking)

(Otelin boş oda kontenjanının üstünde rezervasyon kabul etmesi anlamındadır.) Fazla rezervasyon, bazı rezervasyonların iptal edileceği var sayılarak kapasite fazlası rezervasyon teyidi ( confirme ) yapılmasıdır. Konaklama işletmeleri normal koşullarda % 10 arasında fazla rezervasyonla çalışabilirler. Konaklama işletmelerine yapılan tüm rezervasyonların, otele gelmesi gibi bir zorunluluk yoktur. Konaklama işletmelerinin stok yapma gibi bir durumları yoktur. Geceleme üzerinden çalıştıkları için satamadıkları her oda o gün için zarar olarak görülür. Bu sebepten , konaklama işletmeleri yöneticileri günlük oda kapasiteleri üzerinde rezervasyon almayı kabul eder. Fazla rezervasyon oranlarının % 10 dan % 50?ye çıktığı görülmektedir. Bu durumda tüm rezervasyonların konaklama işletmesine gelmesi durumundakonaklama işletmeleri zor duruma düşer. Açıkta kalan müşteriler için aynı standartlarda başka bir konaklama işletmesi ayarlama yoluna gidilir. Konaklama işletmesine tur operatörü tarafından müşteri getirilmiş ve müşteriler açıkta kalmış ise bu durumda müşteri tur operatörünü sorumlu tutar. İncoming yapan acente devreye girerek yer bulmaya çalışır. Yüksek sezonda böyle durumlarla çok karşılaşılır.

Fazla rezervasyon olayında, müşteri açıkta kalmış ise bu durum tur operatörünün kendi pazarı açısından olumsuz bir durumdur. Hukuki sorunlar karşısında, haksız duruma düşmemek için tüm işlemlerin yazılı bir metin veya belgeye dayandırılması ( mektup ,fax gibi ) gerekmektedir.

Karşılıklı sözleşmelerin belirli bir güven ve esneklik içinde her iki tarafa zarar vermeden yapılması gerekmektedir.

GOKTEPE TURİZM ?                   ARGOS OTEL

                        HİZMET SÖZLEŞMESİ

Bir tarafta Goktepe Turizm ( Acente olarak anılır ), diğer tarafta Argos Otel arasında iş bu

sözleşme tanzim ve imza edilmiştir.

1- İş bu hizmet sözleşmesinin süresi ?../??/?.. – ?../?../?. tarihleri arasıdır.

2- Otel, yukarıda belirtilen tarihler arasında, acenteye 170 normal, 20 suitoda ile, 5

balayı ve 1 özürlü odası kontenjanı ayırmayı taahhüt eder.

3- Acente oda kontenjanı ile ilgili son durumu müşterilerin otele girişi 10 gün önce

belirler ve isim listesi ile birlikte otele bildirir.

4- Acente, yukarıda belirtilen süre içerisinde doğabilecek iptallerden dolayı otelin no

show talebini karşılar.

5- Otelin short?a düşmesi ve bu durumda acenta müşterisinin zarar görmesi

durumunda doğabilecek zararlardan otel sorumludur.

6- Faturalar müşterinin otele giriş günündeki kur üzerinden ve merkez bankası

kurlarına göre?? İngiliz Sterlini ?? olarak ödenecektir.

7- Anlaşmazlık durumunda, İzmir mahkemeleri yetkilidir.

8- Aşağıdaki oda fiyatları uygulanacaktır.

Tek kişilik oda 50 ytl

İki kişilik oda 80 ytl

Üç kişilik oda 95 ytl

Suit oda 110 ytl

Balayı odası 130 ytl

Özürlü odası 80 ytl

Bu sözleşme 8 maddeden ibaret olup taraflarca okunup anlaşılmış ve?../?/?.tarihinde imzalanmıştır.

GOKTEPE TURİZM                                      ARGOS OTEL

İMZA                                                                       İMZA

GOKTEPE TURİZM ? SELÇUK TAŞIMACILIK Ltd.Şti.

HİZMET SÖZLEŞMESİ

Bir taraftan Goktepe Turizm ( Acente olarak anılır ), diğer taraftan Selçuk Taşımacılık Ş.

arasında iş bu sözleşme tanzim ve imza edilmiştir.

1- İş bu hizmet sözleşmesinin süresi??yaz sezonu ile sınırlıdır.

2- Müşterilerin transferi, Selçuk taşımacılık Ş. tarafından yapılacaktır.

3- Acente araç iptallerini en az 12 saat önceden otobüs şirketine bildirecektir,

Bildirmediği takdirde, doğabilecek sorunlardan acente sorumludur.

4- Trafik cezaları, otobüs şirketi tarafından ödenecektir.

5- Araç içerisinde müşterilere satış yapılmayacak ve müşterilerden bahşiş alınmayacaktır

6- Acente talep ettiği aracı 24 saat önceden otobüs şirketine bildirecektir.

7- Taraflar arasında doğabilecek ihtilaf veya ihtilaflar halinde Marmaris mahkemeleri ve icra daireleri yetkili kılınmıştır.

8- Turlarda otopark ücretlerini acente, transferlerde ise otobüs şirketi tarafından ödeyecektir.

9- Aşağıdaki fiyatlar uygulanacaktır.

OTOBÜS MİDİBÜS MİNİBÜS

Hotel-Havalimanı-Hotel

Marmaris-Antalya

1 Günlük Turlar

Şehir içi Turlar

Bu sözleşme 9 maddeden ibaret olup taraflarca okunup anlaşılmış ve ?/?/? tarihinde

imzalanmıştır.

GOKTEPE TURİZM                       SELÇUK TAŞIMACILIK Ltd.Şti.

İMZA                                                              İMZA

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

•  Kalite kontrolünü tüketiciyi korumaya yönelik gerçekleştiriniz.
• Paket tur tüketim aşamalarını hatasız ve eksiksiz olarak gerçekleştiriniz.
• İncoming acenteyle doğru ve yerinde bağlantı kurunuz.
• Tur Operatörü-karşılayıcı acente-otel anlaşmalarını doğru analiz ediniz
• Bilgili edininiz.
• Pratik olunuz.
• İş disiplinine sahip olunuz.
• İnsanlarla etkili iletişim kurunuz.
• Dikkatli olunuz.
• Tur operatörünün organizasyon yapısına uygun davranınız.

KAYNAKÇA

Modülde verilen bilgileri destekleyen kaynakların listesi aşagıdadır. Kaynakların

nerelerde bulunabileceğini belirlemek için öğretmeninize danışa bilirsiniz. Konuyla ilgili ek

kaynak listesi oluşturabilirsiniz.

KAYNAKÇA

• 25. Yılında TÜRSAB ,Türsab yayınları, Turpres yayınları
•  25. Yılında TÜRSAB, Türsab yayınları, Turpres yayınları
•  Avrupa Birliği ve Turizm TÜRSAB Yayınları , 2001 İstanbul
•  CAN Levent, Seyahat Acenteciliği ve Tur Operatörlüğü, Ders Notları Marmaris 2004
•  Dünyada ve Türkiye’de SeyaHat Endüstrisi TÜRSAB Yayınları , İstanbul MART 1998
•  KARABULUT Erol, DÜZGÜNOĞLU Ercihan. , Development of Turkısh
• Tourism TÜRSAB Yayınları , İstanbul 1999
•  ÖNER Çiğdem, Seyahat Ticareti ,Literatur Yayınları, İstanbul 1997
•  Prof. Dr. HACIOĞLU Necdet, Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü, Uludağ Üniversitesi , Basımevi, Bursa 1995
•  Prof. Dr. İÇÖZ Orhan, Seyahat Acentaları ve Tur OperatörlüğüYönetimi , Turhan Kitapevi Yayınları, Ankara, Haziran 1998
•  Sarıoğlu Sedat, Seyahat Acenteciliği ve Tur Operatörlüğü Metge Projesi Modül Çalışması , Marmaris 2001
•  www.mercedes.com
•  www.tursab.org.com
•  www.wto.com
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Konaklama Ve Seyahat Hizmetleri Paket Tur Üretimi Ankara 2007