TURİZM VE OTELCİLİK PORTALI

Turizmin Sosyal İşlevi

Turizm, halklar arasında kültürel değişimi gerçekleştiren en önemli araçlardan biridir. Yeryüzünde yaşayan milletler hakkında hemen herkesin yerleşmiş kanaatleri vardır. Aynı şekilde, diğer milletlerin de Türkler ve Türkiye hakkında, birçok kaynaktan etkilenerek oluşmuş kanaatleri vardır. Aynı ülke içindeki, farklı şehirler hakkında da böyle düşüncelere sahip olabiliriz. Bu düşüncelerin bazan haklılık payı vardır; ancak bunlar çoğunlukla bizzat tanımadan verdiğimiz kararlardır. Birçok yabancının ülkemizi gezdikten, insanlarımızı tanıdıktan sonra kullandığı en yaygın ifade: ? Biz böyle tanımıyorduk!? olmuştur. Bunun doğal sonucu olarak farklı bölgelerden ya da farklı ülkelerden insanları bir araya getiren turizm hareketleri, insanların birbirlerini daha iyi tanımalarını ve daha çok sevmelerini sağlamaktadır. Turizm sayesinde bölgecilik, ırkdaşlık, dindaşlık gibi duygular, yerini evrenselliğe ve insan sevgisine bırakır.

 Turizmin Politik İşlevi

Turizm, halkları birbirine yakınlaştıran, kaynaştıran, onların birbirleri hakkındaki ön yargılarının değişmesine yol açan bir rol oynamaktadır. İşte çeşitli ülkelerin insanları arasında oluşan bu olumlu atmosfer devlet yönetimlerini de etkilemektedir. Günümüzde ülke yöneticileri, kamuoyunun düşüncelerine, taleplerine önem vermek zorunda olduklarından, politikalarını bu esaslara göre tayin etmektedir. Seyahat etmeyi kolaylaştırıcı önlemler almaktadırlar. Bugün birçok ülke vatandaşı yalnızca kimlik kartlarıyla, bazı ülke vatandaşları ise hava alanlarında aldıkları vize ile ülkemize tatile gelebilmektedirler.

Turizmin Sağlık İşlevi

Günümüz insanı, özellikle sanayileşmiş ülkelerde, büyük kentlerde yaşayarak çevre kirliliği, gürültü, trafik ve iş yaşamının yoğun stresi, rekabet gibi etkenlerin baskısı altında kalmaktadır. Bu baskı, insanların ilk fırsatta doğaya kaçma ihtiyacını her geçen gün körüklemektedir. İnsanlar, seyahatleri esnasında; temiz hava, doğal yiyecekler, sağlıklı bir atmosferin dinlendirici, tedavi edici ve yeni zorluklara hazırlayıcı özelliklerinden faydalanmak istemektedirler. Konaklama tesislerinin sunduğu spor yapma imkânları, kaplıca ve şifalı su kaynaklarının tedavi edici özellikleri, sonuçta turistleri sağlıklı ve mutlu etmektedir.

Turizmin Kültürel İşlevi

Turizm ve kültür arasında çok yoğun bir ilişki vardır. Bu iki olgu; birbirini tetikleyen, geliştiren, yaygınlaştıran bir etki yaratmaktadır. Turistler, çeşitli kültür varlıklarını tanımak için seyahat ederler. Bu seyahatleri esnasında, Uşak?ta ya da Kayseri?de Türk halısı ile tanışıp halı kültürünü tanıyınca onları satın alırlar. Bu ürünler satıldıkça da halıcılık gelişir.

Özellikle el sanatları, turistlerin her zaman ilgisini çekmektedir. Ankara Beypazarı, Safranbolu örneklerinde olduğu gibi Türk Kültürünün turizmin hizmetine sunulmasıyla, hem yöre halkı bundan etkilenmekte hem de turistler daha fazla bilgi ve tanıma imkânı bulmaktadırlar. Elbette bu bilgi ve kültürü, yaşadıkları çevreye de taşımaktadırlar.

Turizmin Finansal İşlevi

Turizm, dünya ekonomisinin dördüncü büyük sektörüdür. Her yıl yüz milyonlarca insan, yüz milyarlarca doları seyahat için harcamaktadır. Devletlerin turizm sektöründen sağladığı gelirler, yine o ülke halklarının refahı için harcanmaktadır. Devletler, turistin yaptığı her harcamadan, dolaylı-dolaysız çeşitli vergiler almaktadır. Bu vergiler, çok büyük rakamlara ulaşmaktadır. Bugün bazı ülkelerin veya bazı şehirlerin ekonomisi büyük ölçüde turizme bağlıdır. Marmaris, Bodrum, Antalya gibi kentlerimizin yaşamı, önemli oranda turizm üzerine kuruludur.

Turizm ve Ekonomi

Bugünkü anlamıyla ?turizm? deyimi, 19. yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmasına karşılık, 20. yüzyılın bir olgusu olarak gelişerek günümüzde geniş kitleleri ilgilendiren sosyal ve ekonomik bir faaliyet haline gelmiştir. Turizm II. Dünya Savaşı?ndan sonra, hızla gelişmiş daha geniş halk kitlelerine ve uzak mesafelere yayılmıştır. Günümüzde turizmin yarattığı ekonomik, sosyal, kültürel ve politik etkiler, ülke ekonomilerinde ve özellikle uluslararası ekonomik ve politik ilişkilerde önemli Sonuçlar doğurmaktadır. Bu durum, yalnız uluslar arası turizm hareketinden büyük pay alan gelişmiş ülkelerde değil, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde de turizme verilen önemi artırmaktadır.

Ulusal ve uluslar arası düzeyde kazandığı dev boyutlarla turizmin; yatırımları ve iş hacmini geliştiren, gelir yaratan, döviz sağlayan, yeni istihdam alanları açan, sosyal ve kültürel hayatı etkileyen, siyasal bakımdan da önemli toplumsal ve bireysel işlevlerin gerçekleştirilmesini kolaylaştıran bir nitelik kazanması, ülkelerin dikkatinin bu ekonomik olay üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin karşılaştıkları ekonomik sorunların ve dar boğazların aşılmasında, turizmin yarattığı dinamik ekonomik etkiler, söz konusu ülkelerin turizme daha çok önem vermesine neden olmuştur.

 Turizmin Dünya Ekonomisine Etkileri

20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren turizm, dünya ekonomisinde en hızlı gelişen ve genişleyen sektörlerden biri haline gelmiştir. Turizm, çoğu zaman diğer birçok endüstri gibi bölgesel veya ulusal kalkınma için bir araç olarak kullanılmıştır. Turizm sektörü, yaygın biçimde gelir, iş ve vergi gelirlerinin oluşturulmasında, ödemeler dengesi sorunlarının çözümünde, bölgesel ve ulusal ekonomik gelişmelere katkıda bulunmada rol oynayan önemli bir faktör olarak yerini almıştır.

Özellikle son yıllar da uluslararası turizm, gerek turist hareketleri gerekse gelirleri açısından büyük bir büyüme göstermiştir. 1988 yılında, 394 milyon olan dünya turist sayısı,2001?de 692 milyona; aynı şekilde, 1988 yılında, 204 milyar dolar olan dünya turizm gelirleri, 2001?de 463 milyar dolara ulaşmıştır.

 

Ödemeler Dengesine Olan Etkisi

Gelişmekte olan ülkelerin çoğunluğunun, zaman zaman döviz dar boğazları ile karşılaştıkları bilinmektedir. Bu nedenle, gelişmekte olan birçok ülke, turizmi, geliştirilmesi gereken ilk ve önemli sektör olarak görmektedir. Birçok ülkede turizmi geliştirme düşünce ve çabalarının temeli, döviz getirisi sağlamak olmuştur. Turizm, yabancı sermayeye olan bağımlılıklarını azaltmak isteyen gelişmekte olan ülkeler açısından, önemli üstünlükler taşıyan bir ekonomik faaliyettir. Zira, yerli girişimciler için söz konusu olabilecek teknolojik sınırlamalar, turizmde diğer sektörlere oranla en alt düzeydedir.

 Gelir Yaratma Etkisi

Bir ülkenin turizm gelirleri; yurt içinde turistlerin yapmış oldukları harcamaların tamamıyla yurt dışında iken satın alınan paket turun bir kısmını içermektedir (Paket tur için ödenen bedelin yaklaşık %40-50?si.), Dış ticaret açıklarının giderilmesinde, turizm

gelirlerinin çok önemli bir payı vardır.

 Alt ve Üst Yapı Yatırımlarına Olan Etkisi

Özellikle turist çeken bölgelerde, turizm sektöründen daha fazla gelir elde edebilmek için alt yapı yatırımları hızlanmıştır. Bilindiği gibi bir bölgenin alt yapısı (yol, su, elektrik, ulaşım, haberleşme vb) tamamlanmadan üst yapı yatırımları (konaklama tesisleri, eğlence,alışveriş vd tesisler) yapmak, mümkün olamamaktadır. Turizmden, daha fazla gelir edebilmek ancak alt ve üst yapı yatırımlarının artırılması ile mümkün olabilecektir. Örneğin, Antalya Hava limanı yenilenmiş, 2005 yılında 2. pist ve terminal binası hizmete açılmış, karayolları, haberleşme ve telekomünikasyon alanında birçok yatırım yapılmış ve dünya standartları yakalanmaya çalışılmıştır.

İstihdam Yaratıcı Etkisi

Turizmin parasal etkilerinin yanı sıra; ekonomide yarattığı gerçek etkilerin en önemlisi, emek-yoğun üretim tekniğinden kaynaklanan istihdam etkisidir. Bu nedenle; turizm sektörü kendisinin doğrudan istihdama katkıda bulunması ve bu sektöre girdi veren diğer sektörlere de dolaylı istihdam imkânları sağlaması dolayısıyla, ülkedeki toplam istihdamı etkilemektedir.

Turizm sektöründe makineleşme ve otomasyon imkânlarının sınırlı olması nedeniyle, sektörün meydana getirdiği istihdam yoğunluğu, diğer sektörlere göre daha yüksektir. Sektörde emek-yoğun üretimin hakim olması nedeniyle, turistik tüketim harcamaları, yüksek oranda doğrudan istihdam etkisi oluşturmaktadır. Bunun yanında turizm sektörüne mal ve hizmet sunan yan sektörlere de yeni iş imkânları sağlayarak dolaylı istihdam etkisi meydana getirmektedir. Bir ülke ekonomisinde ve turizm sektöründe, turizm faaliyetleriyle kazanılan istihdam artışları şunlardır:

• ·Turizm sektöründe yer alan işletmelerdeki (konaklama ve yeme-içme vb.)turistik harcamalar yolu ile bu işletmelerde meydana gelen doğrudan istihdam artışı
• · Turistik harcamalar sonucu doğrudan gerçekleşmeyen; fakat turizm sektörü ile ilgili olduğundan turizm arzı içinde yer alan, sektöre girdi veren diğer sektörlerde oluşan dolaylı istihdam artışı
• · O ülkede yaşayan insanların, turizmden elde ettiği gelirleri yeniden harcaması sonucu meydana gelen ek istihdam artışı

 

Diğer Sektörlere Etkisi

Turizm, milyonlarca etkileşimin bir arada ortaya çıktığı, kendine özgü tarihi ve dili olan ve çok sayıda insanın katıldığı bir kitle hareketi niteliğini kazanmıştır. Turizm; uçak şirketleri, deniz yolları, tren, kiralık araba şirketleri, seyahat pazarlamacıları ile sorunlara çare bulan kişiler, pansiyonlar, restoranlar ve toplantı merkezleri gibi kimi büyük kimi küçük iş kollarından oluşan 41 farklı alt sektörle bağlantılıdır ve bünyesinde yüzlerce yan kuruluşu barındıran bir şemsiye görünümündedir.

 Turizmin Türkiye Ekonomisine Etkisi

Türkiye?nin aktif dış turizmi, özellikle 1980?lerden itibaren, önemli bir gelişme göstermeye başlamış ve ülke ekonomisine çok büyük katkı sağlayan gelir kaynaklarından biri durumuna gelmiştir. Ayrıca dünyadaki bütün turistler için de Türkiye popüler bir turist çekim merkezi halini almıştır. Özellikle, 1983?1989 yılları arasında turist sayıları ve turizm gelirleri bakımından Türk Dış Turizminin diğer geleneksel turizm gelirlerine göre artış oranı bir önceki yılla karşılaştırıldığında %127 ile rekor düzeye çıkmıştır.

Turizm gelirlerinin GSMH içindeki payı 1980 yılında %0,6?dan, 2001 yılında% 6,0?ya; bununla beraber turizm gelirlerinin toplam ihracat içindeki payı da aynı dönemlerde %11,2?den %28,8?e yükselmiştir (http://www.turizm.gov.tr.). Turizm, Türkiye için önemli bir döviz kaynağı oluşturarak yeni istihdam olanaklarının meydana getirilmesinde, dolayısıyla da işsizliğin azaltılmasında ve ödemeler dengesi problemlerinin giderilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle de turizm sektörü, Türkiye?nin ekonomik kalkınma stratejisinde anahtar sektör olarak kabul edilebilecek bir konuma sahiptir.

1973 yılında yapılan ve 44?ü gelişmekte olan ve 8?i gelişmiş ülke olmak üzere 52 ülkeyi kapsayan bir araştırma; ihracatlarının %10?unu aşan turizm gelirine sahip ülkeleri,?turizm ülkesi? olarak tanımlamaktadır. Buradan yola çıkılarak; günümüz Türkiye?sinin turizm gelirlerinin ihracata oranının %28?ler düzeyinde olduğu düşünülecek olursa, Türkiye?nin de turizm ülkesi olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

 Gelirler Yönünden Turizmin Yeri ve Önemi

Turizmin Türk ekonomisi içinde artan etkinliğinin bir sonucu olarak özellikle 1980?li yıllardan sonra, yabancı turist sayılarında, turizm gelirlerinde ve turist başına yapılan harcamalarda bir artış gözlenmektedir. 1980 yılında Türkiye?ye gelen turist sayısı, 1.288.060 kişi iken bu sayı 1996?da yaklaşık sekiz kat artarak 8.614.085 kişiye ulaşmış, 1997 yılında %11.1 artarak 9.689.004 kişi olmuştur. 2000 yılında da bir önceki yıla göre %45 artarak 10.428.153 kişiye ulaşmış ve 2001 yılında ise 11.618.969 kişi olmuştur. 1980 yılında elde edilen turizm geliri, 326.654 dolar iken 1997 yılında yaklaşık 22 kat artarak 8.088.549 dolar olmuş, 1998 yılında %3.5 azalarak 7.808.940 dolara gerilemiş ve 2000 yılında da bir önceki yıla göre %46.7 artarak 7.636.000 dolara yükselmiştir (www.turizm.gov.tr.). Aynı şekilde,1980 yılında 253.6 dolar olan turist başına harcama, 2001 yılında 717.5 Dolara ulaşmıştır.1980 yılından günümüze kadar, hem ülkeye gelen turist sayısında hem de turizm gelirlerinde artış gözlenmektedir.

Türkiye? nin sahip olduğu turistik potansiyele ve bu hızlı gelişmeye karşın, dünya genelinde ve özellikle de Akdeniz bölgesindeki pazar payı küçüktür. Dünya turizminin odak noktalarından birini oluşturan Türkiye, dünya turizminde, gelen turist sayısı ve turizm gelirleri açısından ancak %1.5-2 düzeyinde düşük bir paya sahiptir. Türkiye, kendisine yönelik turizm talebini artırabilmek ve ekonomik gelişmesini tamamlayabilmek için turizm talep koşullarını çok iyi analiz etmek durumundadır.

 İstihdam Yönünden Turizmin Yeri ve Önemi

Turizmin istihdam sağlama olanaklarına gelindiğinde, 1995 yılında Türkiye?de turizm sektöründe istihdam edilenlerin 129.000 kişi, yani toplam işgücünün %0.07?si, olduğu görülmektedir.1997 verilerine göre konaklama sektöründe 262.000 kişinin, turist rehberi olarak da 9000 kişinin istihdam edildiği bilinmektedir. Dolaylı ve doğrudan istihdam açısından aile fertleri ile birlikte yaklaşık 10.000.000 kişi, geçimini turizm sektöründen sağlamaktadır.

 

Görüldüğü gibi Türk turizmi son yıllarda uluslararası turizme uyum sağlayacak şekilde bir gelişme göstermekte ve ekonominin karşılaştığı dar boğazların aşılmasında da en önemli politikalardan biri olmaktadır. Çünkü turizm sektörü dünyada hızla gelişmekte, teknolojideki ilerleme ve hız da bu gelişmenin yakıtını oluşturmaktadır. Dolayısıyla Türkiye?nin ekonomik yönden gelişmesinde, turizmin taşıdığı rolün ileriye dönük korunabilmesi ve sürdürülebilmesi şarttır.

 Diğer Etkiler Yönünden Turizmin Yeri ve Önemi

Ekonomik kalkınmanın en önemli amaçlarından biri, ülkenin tüm insanlarına gelir kazandırıcı iş sahaları açmaktır. Gelişmekte olan ülkelerin ortak özelliklerinden biri de açık ya da gizli yüksek işsizlik oranlarıdır. Bu bakımdan turizmin emek yoğun bir endüstri oluşu, gelişmekte olan ülkeler açısından bir dayanak oluşturmaktadır. Turizm işletmeleri, turistik ürün üretiminde ve bunu sunmada ve daha birçok faaliyetinin yerine getirilmesinde, insan gücünden geniş ölçüde yararlanmaktadır. Dolayısıyla, ülkedeki emek arzı fazlalığı, bu sektörde büyük ölçüde istihdam edilebilecektir.

Turizmin, Türkiye için istihdam oluşturduğu bilinen bir gerçek olmakla beraber, etkisini tam anlamıyla belirlemek mümkün değildir; çünkü turizm, yatırım aşamasından her hizmetin verildiği en son aşamaya kadar dolaysız ve dolaylı çok çeşitli iş olanakları oluşturmaktadır. Dolayısıyla da turiste hizmet veren yerlerde, istihdam edilen kişilerin pek çoğu turizmle ilgisi olmayan ama aynı veya benzer işlerde çalışan kişilerdir.

Turizm, ülkeye döviz girdisi sağlaması ve istihdam oluşturması açısından Türk ekonomisi için büyük önem arz etmektedir. 1983 yılında çıkarılan 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu ileTürkiye?de turizm yatırımlarının teşviki artmış, altyapı yatırımlarını devletin,üstyapı yatırımlarını da özel kesimin yapması öngörülmüştür. Turizm talebi, yatırımları uyarmış ve teşvik etmiştir. Turizm ve bölgesel gelişme açısından Türkiye?de turizminekonomik sonuçlarını incelemek gerekirse; turizm, ülkenin gelişmesine katkıda bulunurken,endüstri merkezleri dışında kalan bölgelerin dengeli kalkınmasına ve gelişmesine de yardımcı olmaktadır. Gerçekten de endüstriyel açıdan yeterli kaynak ve gelişme olanağı bulamamış bölgelerin, iyi bir planlama neticesinde turistik yönden kalkınmaları ve ekonomilerini düzeltmeleri mümkündür.

 

KAYNAK

MEB MEGEP

KONAKLAMA VE SEYAHAT HİZMETLERİ TURİZM HAREKETLERİ ANKARA 2007